11 Eylül 2018 Salı

IR35 sorunsali

Ben ilk Ankara Anlasmasi dokumanlarini Home Office'in web sitesinden okurken kendi isini yapmanin ve kontratli calismanin bazi maddelerini siralamislardi.

O donemki kontratli calismada sart olarak kendi sirketini ve ofisini kullanma, kendi ekipmanini kullanma gibi sartlar vardi. Sonra bu sartlar yok oldu o maddelerin arasindan.

Acikcasi kalkmasi rahatlatmisti zira kontrat alirken "yok ben kendi bilgisayarimla ofisimden yazacagim" diyemiyordunuz.

Sonra iki sene once bir IR35 hikayesi cikti ortaya. Tam dillenmeye basladiginda buradaki bir Council ile kontratim vardi. IR35 public sector ile kontratlari duzenliyordu. Mesela kendi sirketiniz uzerinden maas alacak ve kesintilere tabi olacaktiniz. Isin maddi durumundan ziyade bizi bozan kismi O sartlara tabi olundugunda Ankara Anlasmasinin sartlarinin ihlal edilecegi idi. Zira o zaman Home Office sizi kendi isinizi yapiyor olarak degerlendirmiyordu.

Ben de hic riske girmeyip kontrati uzatmadim ve ozel sektore gectim. Benim tanidigim hic bir kontratli calisan bu sartlari kabul etmedi. Kesinti o kadar fazlaydi ki sabit is yapma ile kontratli is yapma arasindaki avantaj kayboluyordu.

Istatistiklere gore bu kanun ciktigindan itibaren kamudaki her bes kisiden dordu olumsuz etkilendiklerini her 3 yoneticiden ikisi maliyetlerin yukseldigini, ve hee iki acentadan biri adam bulmakta zorlandiklarini soylemis.

Bunun yanisira kontratli calisanlardan %91 i maliyetlerin arttigini, %97si yetenekli ve bilgili insanlarin kamuda artik calismadigini, %98i de kamu sektorunun olumsuz etkilendigini soylemis.

Simdi aradan gecen 2 yildan sonra hukumet IR35'i ozel sektore de yayma karari almanin esiginde. Beklenti 2019 Nisaninda kanunun ozel sektor icin de gecerli olacagi yonunde. Bu durum Ankara anlasmasi ile burada bulunup kontratli is yapan herkesi derinden etkiliyor. Zira devreye girdigi anda anlasma kurallari cercevesinde ya is yapamayacak ya da is yaparsaniz vizenizi uzatamayacaksiniz.

Yirtmak icin cok cok az bir aralik birakilmis. Eger ilk okudugum sartlara donecek olunursa yani kendi ofisinizde, kendi calisma saatlerinizle, kendi ekipmaninizla calsitiginiz bir is icin ve o isi zamaninda teslim etmek uzerine bir kontrat yaparsaniz ki buna "Statement Of Work" deniyormus, ve kontrati yaptiginiz musteriniz bu durumu maliye bakanligi nesdinde onayliyorsa o takdirde kontratli statusunde kalabiliyorsunuz.

Theresa May son birkac yildaki kararlari ile "Reis" lakabini hak ediyor. Brexit'in ulkenin kendi ayagina sikmasi oldugunu kabullenememekle kalmayip her yonden zararli olabilecek bir cikis plani icine ulkeyi surukluyor. Brexit ardindan ulkedeki Dogu Avrupa kokenli bircok yazilimci Avrupa'da baska ulkelere gitti. Sadece beyin takimi da degil. insaat iscilerinin gidisi ile emek maliyetleri dolayisiyla emlak fiyatlari da yukseldi. Ingiltere'deki insaat isi sadece yeni bina icin dusunulmesin bu arada. Evler yigma yapildigi icin bir muddet sonra orasina burasina bakim yama ek yapmak gerekiyor. Gocmenler ve Avrupa birliginden gelen emek ve beyin gucunun bu ulke icin ne kadar degerli oldugunu idrak edemiyorlar.

Simdi bu karardan sonra kontratli piyasasini batiracak olan Theresa Reis sirketlerin nitelikli is gucunu elinden alacak ve kazanacagini dusundugu o kucuk para hevesi ile beyin gocunu tetikleyecek.


--------------------------------------------------
30.10.2018 : Bugun IR35 uygulamasinin 2020'ye kaydirildigi haberi ile gune basladik. Umarim tamamen kaldirilir ama bu da birseydir.